အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ား

အိုလံပစ္အားကစားၿပိဳင္ပြဲသည္ အျပည္ဆိုင္ဆိုင္ရာမွ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္သည့္ အားကစားနည္းမ်ိဳးစုံပါဝင္သည့္ အားကစားၿပိဳင္ပြဲႀကီး တစ္ခုျဖစ္သည္။ အိုလံပစ္အားကစားပြဲအား ဂရိ လူမ်ိဳးတို႔၏ မူလပထမ ေရွးေဟာင္း အိုလံပစ္ပြဲႏွင့္ ဒုတိယတစ္မ်ိဳးမွာ ႏိုင္ငံတကာမွ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကသည့္ ေခတ္သစ္အိုလံပစ္ အားကစားၿပိဳင္ပြဲတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ပထမဆုံးေခတ္သစ္ အိုလံပစ္ပြဲအား ၁၈၉၆ ခုႏွစ္တြင္ ဂရိႏိုင္ငံ ေအသင္ၿမိဳ႕တြင္ စတင္က်င္းပခဲ့သည္။ ေခတ္သစ္ အိုလံပစ္အားကစားၿပိဳင္ပြဲတြင္ ေႏြရာသီအိုလံပစ္ႏွင့္ ေဆာင္းရာသီအိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲတို႔ ပါဝင္သည္။ Paralympic ႏွင့္ လူငယ္အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ားသည္လည္း ေခတ္သစ္အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ား၏ တစိတ္တေဒသအျဖစ္ က်င္းပၾကသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအိုလံပစ္ေကာ္မတီ (I.O.C) အား ၁၈၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး ဗဲ႐ြန္ဘြဲ႕ရ ပီယဲကူဗာတင္ (Baron de Coubertin) က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ သူ၏ အျမင္မွာ ကမာၻတစ္ဝွမ္းရွိ အေပ်ာ္တမ္း အားကစားသမားမ်ားအား ၿပိဳင္ပြဲအမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကေစရန္ျဖစ္သည္။  အေပ်ာ္တမ္း  အားကစားသမားမ်ားအား ယွဥ္ၿပိဳင္ေစျခင္းမွာ စပြန္ဆာမ်ား၏ ဖိအားမွကင္းလြတ္၍လည္းေကာင္း ႏိုင္ငံေရးဖိအားမ်ားမွ ကင္းလြတ္၍ သန႔္ရွင္းေသာအားကစားနည္းမ်ား ပိုမိုတိုးတက္လာေစရန္ျဖစ္သည္။

ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ အားကစားနည္းမ်ားအားလည္း ထည့္သြင္းက်င္းပလာျခင္းျဖင့္ အားကစားနည္းမ်ားစြာလည္း ပါဝင္လာသည္။ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ႀကီးသည္ ႏိုင္ငံေရး ဆႏၵျပမႈမ်ား၊ တားျမစ္ေဆးသုံးစြဲမႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ျခင္းမ်ားစသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားစြာအား ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ကူဗာတင္၏ လက္ထက္မွစ၍ ထိုစိန္ေခၚမႈမ်ားအား အရႈံးမေပးပဲ ေျဖရွင္းလာကာ ယခုအခ်ိန္ထိ အိုလံပစ္ေကာ္မတီသည္ ရွင္သန္ဖြံ႕ၿဖိဳးေနဆဲျဖစ္သည္။ ၁၉ ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းႏွင့္ ၂၀ ရာစုအစမွစတင္ကာ အားကစားနည္းကိုယ္စားျပဳ သေကၤတမ်ားႏွင့္ ေဆာင္ပုဒ္၊ စာတန္းမ်ားအား ထည့္သြင္းအသုံးျပဳလာခဲ့ၾကသည္။ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈမ်ားကိုလည္း ဖြင့္ပြဲႏွင့္ ပိတ္ပြဲအခမ္းအနားမ်ားတြင္ ၿပိဳင္ပြဲက်င္းပသည့္ အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေဖာ္ထုတ္ တင္ဆက္ၾကသည္။

အိုလံပစ္အားကစားၿပိဳင္ပြဲက်င္းပျပဳလုပ္ရန္လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္

(၉) ႏွစ္ – ၿပိဳင္ပြဲက်င္းပရန္ (၉) ႏွစ္အလိုတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အိုလံပစ္ေကာ္မတီမွ အမ်ိဳးသား အိုလံပစ္ေကာ္မတီမ်ားသို႔ ဆႏၵသေဘာထားေပးရန္ ဖိတ္စာမ်ား ေပးပို႔ပါသည္။

(၈) ႏွစ္ခြဲ – အမ်ိဳးသားအိုလံပစ္ေကာ္မတီမ်ား အေနျဖင့္ မိမိတို႔ အိမ္ရွင္အျဖစ္ လက္ခံ က်င္းပရန္ ဆႏၵရွိသည့္ ၿမိဳ႕ေတာ္အမည္ႏွင့္အတူ စာရင္းေပးသြင္းရသည္။

(၈) ႏွစ္ – အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအိုလံပစ္ေကာ္မတီ၊ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕မွ စာရင္းေပးသြင္းလာေသာ အဆိုျပဳခ်က္ ေလွ်ာက္လႊာမ်ားကို လက္ခံသည္။

ေႏြရာသီအိုလံပစ္အားကစားၿပိဳင္ပြဲမ်ား က်င္းပရာတြင္ အားကစားနည္း အနည္းဆုံး(၁၅)နည္း ပါ၀င္ရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ေဆာင္းရာသီအိုလံပစ္အားကစား ၿပိဳင္ပြဲမ်ားအတြက္မူ ကန္႔သတ္ခ်က္ မထားရွိေသာ္လည္း က်င္းပမည့္ အားကစားနည္းမ်ားအေနျဖင့္ ဆီးႏွင္း (သို႔မဟုတ္) ေရခဲျပင္ေပၚတြင္ က်င္းပမည့္ အားကစားနည္းမ်ားျဖစ္ရန္ လိုအပ္သည္။

ယခုအခါတြင္ ေႏြရာသီအိုလံပစ္အားကစားၿပိဳင္ပြဲမ်ားအတြက္ အားကစားနည္း(၃၃)နည္းအထိ ထည့္သြင္းက်င္းပလ်က္ရွိၿပီး၊ ေဆာင္းရာသီ အိုလံပစ္အားကစားၿပိဳင္ပြဲမ်ားအတြက္ အားကစားနည္း(၇)နည္း ထည့္သြင္းက်င္းပလ်က္ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ

၁၉၃၆ ခုႏွစ္ အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ဦးေဇာ္ဝိတ္သည္ အေလးမကစားနည္းျဖင့္ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ေသာ္လည္း သူ႔ကြၽန္ဘဝ က်ေရာက္ေနခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ပါဝင္ခြင့္မရွိပဲ အိႏၵိယႏိုင္ငံသားအျဖစ္သာ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၄၈ခုႏွစ္၊ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး (၁၄)ႀကိမ္ေျမာက္ အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲကို အဂၤလန္တြင္ က်င္းပခ်ိန္မွသာ ႏိုင္ငံေတာ္အလံကို လြင့္ထူၿပီး အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲေတာ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအျဖစ္ စတင္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၈ခုႏွစ္၊ အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲတြင္ ပထမဆုံး စတင္ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာအားကစားသမားမ်ားမွာ စိန္ေဖ(ေျပးခုန္ပစ္၊ မီတာ၁ဝဝ)၊ မ်ိဳးသန႔္၊ ေစာဟာဒီ (လက္ေဝွ႔)၊ ဝင္းေမာင္၊ ေက်ာ္ရင္ (အေလးမ) တို႔ျဖစ္သည္။ မ်ိဳးသန႔္(လက္ေဝွ႔)သည္ First Round တြင္ ကေနဒါခ်န္ပီယံကို အႏိုင္ရရွိခဲ့ၿပီး အိုလံပစ္ပြဲေတာ္တြင္ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္၏ ပထမဆုံးႏိုင္ပြဲ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း Second Round တြင္ ရႈံးနိမ့္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဆုမရရွိခဲ့ေပ။ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ ကေနဒါႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပေသာ မြန္ထရီရယ္အိုလံပစ္ တစ္ႀကိမ္မွလြဲၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲမ်ားသို႔ ပုံမွန္ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ခဲ့သည္။